Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2013

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ – ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ

Δεν μπορώ να καταλάβω (δηλαδή κάτι καταλαβαίνω…) τι «ζούρλα» έχει πιάσει τον κόσμο κι έχει μετατρέψει σε best-seller τα παλαιά αναγνωστικά του Δημοτικού. Τέτοια καταβύθιση στην παιδικότητα αποδεικνύει, ή τουλάχιστον δείχνει, πως η κρίση καλά κρατεί και πως όσο περισσότερο κρατεί τόσο πιο πολύ θα σκάβουμε στο παρελθόν, ανακαλώντας την ασφάλεια και την προστασία (κυρίως αυτές) που μας παρείχε η παιδική ηλικία. Είμαστε τόσο ξεκρέμαστοι εν τέλει; Ή έτσι μοιάζουμε; Φαίνεται πως μεγαλώσαμε πολύ… και συμπεριφερόμαστε σαν να χάσαμε, ξαφνικά, τα πάντα. Αν κι εδώ που τα λέμε πολλοί από ’μας τα έχουν χάσει. Αυτοπεποίθηση, φίλους, σπίτια, δουλειές, λεφτά, συζύγους ή ό,τι άλλο… Δεν διανοούμαι, πάντως, να σκεφθώ τους σαραντάρηδες και τους πενηντάρηδες της δεκαετίας του ’60 και του ’70 να αναζητούν τα αναγνωστικά των παιδικών τους χρόνων, και πολύ περισσότερο να τα ξεφυλλίζουν σαν αποχαυνωμένοι. Επί της ουσίας «χαμένοι από χέρι» οι γονείς μας, άνθρωποι της σκληρής δουλειάς και του απλήρωτου μόχθου, με ελάχιστες απαιτήσεις από τη ζωή, προσγειωμένοι και με τη μούρη τους να τρώει χώμα δις την ώρα, είχαν άλλες προτεραιότητες. Και βασικά ένα μεγάλο προτέρημα. Είχαν συγκροτημένη κοινωνική συνείδηση. Ήξεραν ποιοι ήταν. Και κυρίως δεν ντρέπονταν για ’κείνο που ήταν. Γιατί, από τη στιγμή που κατάφεραν να ξεπεράσουν τη φτώχεια (την μεγαλύτερη απ’ όλες τις ντροπές, όπως έχει γράψει ευφυώς και ο Άκης Πάνου), όλα τα υπόλοιπα (που δεν ήταν και πολλά) ήταν κατορθωτά. Αντιθέτως, πολλοί από ’μας πνιγόμαστε σε μια κουταλιά νερό. Κολλάει το μυαλό μας, και δεν ξεκολλάει με τίποτα. Πλουτίζουμε τους ψυχιάτρους ή αυτοκτονούμε σαν τα λέμινγκ. Σχηματίσαμε, ή έστω σχηματίστηκε, ένα βουνό από προβλήματα και καθίσαμε πάνω σ’ αυτό. Και τι κάνουμε; Πώς το παλεύουμε; Ξεφυλλίζουμε… την Άννα, τον Μίμη και τη Λόλα προσδοκώντας να βρούμε λύσεις; Τουλάχιστον, αν ξεφυλλίζαμε μιαν Αριθμητική-Γεωμετρία τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα…
Πριν λίγες ημέρες μπήκα σ’ ένα μικρομάγαζο –ένα ψιλικατζίδικο βγαλμένο λες από τα sixties, που πουλάει ψευτοπράγματα στοκάροντας κυρίως άρλεκιν και βίπερ– κι έτσι καθώς έψαχνα έπεσα πάνω στο βιβλίο (μου) της Αριθμητικής-Γεωμετρίας της Τρίτης Δημοτικού, με τα… πουλιά του Παπαδόπουλου μπρος-πίσω. (Θυμάμαι σαν τώρα τον δάσκαλό μου, τον Σεπτέμβριο του ’74 –γιατί τότε πρέπει να ήταν– να μας βάζει να σχίζουμε τις σελίδες με τα «πουλιά» από τα σχολικά βιβλία… Και σωστά δηλαδή. Χρατς… χρουτς… και κάπως έτσι καταλαβαίναμε κι εμείς, οι πιτσιρίκοι της εποχής, τι σήμαινε Μεταπολίτευση). Εκείνο λοιπόν το βιβλίο, στην πρώτη έκδοσή του από το 1972, το αναγνώρισα αμέσως, παρότι είχα να το δω 40 χρόνια! Και το ξεφύλλισα όχι τρέμοντας, ούτε συγκινούμενος, αλλά απολαμβάνοντας τον τρόπο γραφής του. Τον τρόπο που αντιμετώπιζε την έννοια «αριθμός», τον τρόπο που αποκάλυπτε την μεθοδολογία των τεσσάρων πράξεων της αριθμητικής, συνδέοντάς τες με τις σχετικές ιδιότητες (την προσεταιριστική π.χ.) Τους μηχανισμούς, εν ολίγοις, που υφίστανται πίσω από τον πρόσθεση, την αφαίρεση, τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση. Θαύμασα τον τρόπο που εισήγαγε την έννοια της «δύναμης» (χωρίς να την κατονομάζει) χρησιμοποιώντας τα εμβαδά των τετραγώνων, κι έμεινα άναυδος μπροστά στην ουσία και τη διατύπωση των προβλημάτων του. Να ένα… από τη σελίδα 188…
Το πλοίο «Νεράιδα» ανεχώρησε από τον Πειραιά για τη Σάμο με σταθερή ταχύτητα 15 μίλια την ώρα. Μετά μία ώρα ανεχώρησε το πλοίο «Δελφίνι» ακολουθώντας την ίδια ακριβώς πορεία  με ταχύτητα 20 μίλια την ώρα. Σε πόσες ώρες το δεύτερο πλοίο θα φτάσει το πρώτο;
Έδωσα δύο ευρώ στον ψιλικατζή και πήρα το βιβλίο, για να το μελετήσω περισσότερο στο σπίτι. Και όντως. Το διάβασμα απεδείχθη συναρπαστικό (να μην μιλήσω για την αισθητική τού βιβλίου), καθότι σε έβαζε σε μια διαδικασία σκέψης και κρίσης, η οποία απουσιάζει παντελώς από τα σημερινά βιβλία Μαθηματικών του Δημοτικού· οι σελίδες των οποίων, ειρήσθω εν παρόδω, μοιάζουν με οθόνες υπολογιστή. Κουτάκια εδώ, κουτάκια εκεί, κουτάκια παραπέρα, πλήθος εικόνων (για να μην το πολυ-ζορίζεις, μόνο να βλέπεις), διαφορετικές γραμματοσειρές, διαφορετικά χρώματα, ακατανόητες γραφιστικές «πατέντες», και το κυριότερο; Παντελής απουσία κειμένου. Μόνο… συμπληρώματα. Να γεμίζεις τα κενά… Το μάτι κατάκοπο κι η σκέψη ουτιδανή. Δεν είναι ν’ απορεί κανείς, γιατί τα παιδιά τελειώνοντας το Δημοτικό είναι σκράπες στα Μαθηματικά. Σκέτα «ναυάγια», όπως λέει κι ένας φίλος καθηγητής. Η κρίση, δε, υπό το μηδέν. (Μην πούμε για τις εξαιρέσεις). Δώστε σ’ έναν τυχαίο, σημερινό μαθητή της Έκτης Δημοτικού (όχι της Τρίτης) να λύσει το πιο πάνω πρόβλημα, και αν το λύσει εγώ θα του παράσχω τζάμπα φροντιστήριο στα Μαθηματικά (που θα του είναι και αχρείαστο δηλαδή) μέχρι να τελειώσει και το Λύκειο…
Προτείνω, λοιπόν, για να μην πολυλογώ, στους εκδοτικούς οίκους και στις λαοπρόβλητες φυλλάδες αντί για τα αναγνωστικά του Δημοτικού να τυπώσουν και να πουλήσουν στον κόσμο τα βιβλία της Αριθμητικής-Γεωμετρίας, των δεκαετιών του ’60 και του ’70. Δεν είναι, απλώς, πιο χρήσιμα. Είναι διαχρονικώς… σκέτο χρήσιμα.
Θα το πράξουν; Τι λέτε; Δεν υπάρχει περίπτωση.

14 σχόλια:

  1. Μιλάς για μαθηματικά και δημοτικό... Η πραγματικότητα είναι πολύ χειρότερη: ο μέσος απόφοιτος λυκείου (ναι, απ αυτούς που πάνε μετά πανεπιστήμιο...) δεν μπορεί να συντάξει ένα απλό κείμενο μιας παραγράφου με αρχή, μέση και τέλος και να εκφραστεί με στοιχειωδώς κατανοητό τρόπο. Και βέβαια έχει αλλεργία στα βιβλία και το διάβασμα εν γένει. Είναι απορίας άξιο, το πώς το αίτημα "δωρεάν παιδεία σε όλους" κατέληξε σε "καθόλου παιδεία για κανένα".
    Α.Ν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μιλάω για τα μαθηματικά, για πολλούς λόγους… αλλά και γιατί θέλω να προφυλαχθώ από τους «μουτζαχεντίν» της γλώσσας. «Μουτζαχεντίν» των μαθηματικών δεν υπάρχουν – και ευτυχώς δηλαδή. Ή λύνεις σωστά ένα πρόβλημα, ή δεν το λύνεις.
    Εγώ, που γράφω καλά ελληνικά (δίχως να έχω καταφερθεί ποτέ εναντίον των ελληνικών των άλλων), έχω δεχθεί επιθέσεις στο blog για διάφορα γλωσσικά «ατοπήματά» μου. Οπότε δώσε απάντηση στο πρόβλημα κύριε, αν γουστάρεις (δεν αναφέρομαι σ’ εσένα Α.Ν.), και άμε στο καλό…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. http://www.youtube.com/watch?v=eIApyogafYM

    Καλησπέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν μπορεί, στο ίδιο σχολείο με τον Γκιωνάκη θα πήγαινε…
      Καλησπέρα κι από μένα.

      http://www.youtube.com/watch?v=aY1doHLXCO8

      Διαγραφή
  4. στα χρόνια της καλοζωίας μας έφαγε η προοδοπληξία και τώρα γίναμε προγονόπληκτοι! παντελής έλλειψη μέτρου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. … σε συνδυασμό με παντελή έλλειψη στόχου. Εκείνοι που στοχεύουν πάντα διάνα είναι όσοι έχουν τις φαεινές ιδέες, τις οποίες μετατρέπουν αυθωρεί σε παραδάκι…

      Διαγραφή
  5. Ναι μεν, αλλά... αυτή η εθνική κλαψομουνίαση να μας έλειπε ώρες-ώρες, τι καλά που θά 'ταν! Τη θλιβερότητα του παρουσιαστικού -εντός κι εκτός- των βιβλίων μαθηματικών εκείνων των γενιών, γιατί την αγνοείτε; Την απουσία έστω και στοιχειώδους εικονογράφησης που θα βοηθούσε την πλειοψηφία των τότε μαθητών να προσεγγίσει με λιγότερο δέος τα μαθηματικά και τη γεωμετρία, γιατί δεν την αναφέρετε; Το θλιβερό υποκίτρινο χρώμα (διαφορετικό από τ' άλλα βιβλία) των σελίδων σε γυμνάσιο και λύκειο, το θυμάστε μήπως;
    Είχα την τύχη να πέσω σε εξαιρετικά ανοιχτόμυαλους και συνεργάσιμους μαθηματικούς κατά το δεύτερο ήμισυ της μαθητικής μου "σταδιοδρομίας". Η στεγνότητα όμως της διδακτέας ύλης μαθηματικκών/γεωμετρίας/τριγωνομερίας, την οποία υπέβαλλε τα μάλα το παρουσιαστικό των βιβλίων του ΟΕΔΒ, οδηγούσε στην καλύτερη των περιπτώσεων σε ανία και στην χειρότερη σε αποστροφή για τα πιο πάνω αντικείμενα, εμένα προσωπικά αλλά και τη συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών - τουλάχιστον τους εκτός σχετικής δέσμης,.Εκ του αποτελέσματος, πλείστοι και οι σκράπες εκείνης της εποχής, μην εξωραΐζουμε καταστάσεις. Καλή η νοσταλγία του παρελθόντος, αλλά όχι να οδηγεί σε ισοπεδωτικά συμπεράσματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν νοσταλγώ κανένα παρελθόν. Κι ούτε θα ήθελα να… ξαναγίνω μαθητής. Φοιτητής ίσως…

      Με τα βιβλία εκείνα, τα δωρικά, που δεν διέθεταν άχρηστες εικόνες και «κουτάκια», διδάχθηκα και αγάπησα τα Μαθηματικά. Δεν έφταιγαν τα βιβλία για τους σκράπες. Σήμερα, με τα «καλύτερα» υποτίθεται βιβλία, οι μαθητές-ναυάγια είναι περισσότεροι.

      Διαγραφή
    2. Όπως και νά 'χει, εκτιμώ την άμεση απάντησή σου -κι εσένα προσωπικά, μια και είχαμε την ευκαιρία να τα πούμε κι από κοντά κάποτε. Πού μπορώ να στείλω mail με κάποιες (πιστεύω σοβαρές) απορίες για το παρόν ιστολόγιο;

      Διαγραφή
    3. Άφησε εδώ το mail σου (δεν θα δημοσιευτεί) και θα επικοινωνήσω εγώ.

      Επίσης, αν θέλεις, γράφεις ό,τι γουστάρεις εδώ (και επίσης δεν θα το δημοσιεύσω).

      Διαγραφή
    4. Αγαπητέ αναγνώστη δεν μπορώ να καταλάβω τι ακριβώς ζητάς από μένα και το «δισκορυχείον». Άμα θες γίνε πιο σαφής, χωρίς γρίφους κτλ.

      Διαγραφή
  6. Links για κατεβάσματα. Μην τρώει μόνο η μάνα και του παιδιού να μη δίνει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κατάλαβα.
      Δυστυχώς σ' αυτό δεν μπορώ (σταθερά) να βοηθήσω. Προσπαθώ, πάντως, κατά καιρούς μέσω τρίτων.

      Διαγραφή